İskele ve Bor

BİGADİÇ-İSKELE BOR İŞLETMELERİ

COĞRAFİ KONUM

İşletme Müdürlüğü, Bigadiç ilçesinin 12 km Kuzeydoğusunda Osmanca Köyü hudutları içinde kurulmuştur. Osmanca Köyü İşletmemizden 2 km. uzaklıkta olan Maden Sahalarımız içinde kalan İskele Beldesi’ne bağlıdır. İşyerlerimizin İşletmeye olan uzaklıkları 1-5 km arasında değişmektedir.

Bigadiç’in nüfusu 15.000 üzerinde olup, burada bulunan Sosyal Siteden Memur ve işçi personellerimiz faydalanabilmektedir. İlçenin Balıkesir’e uzaklığı 36 km, İzmir ve Bursa’ya uzaklığı ise 180 km.dir.

KURULUŞU - TARİHÇESİ

Bigadiç yöresindeki Borat yataklarının bulunuşu, 1950 yılında Muharrem GİRGİN isimli amatör madencinin Çamköy yakınlarından aldığı numunelerin, Dr.H.YAKAL tarafından Kolemanit olduğunun tespiti ile olmuştur.

Özel Sektör tarafından işletilmekte olan maden ocakları, Fransız şirketinin saha sınır anlaşmazlığının büyümesinden dolayı Bakanlar Kurulu Kararı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 13/02/1976 tarihli yazılarıyla, bugünkü Tülü Açık İşletmesinin bulunduğu sahanın Etibank’a devredilmesi ile Etibank bu bölgedeki Madencilik faaliyetlerine başlamıştır.

HUKUKİ STATÜ

KURULUŞ TARİHİ	KANUN NO	AÇIKLAMA
14.06.1935	2805	ETİBANK’ ın Atatürk tarafından Kuruluşu
13.02.1976		Bakanlar Kurulu ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yazıları ile bu günkü Tülü Ocağının Etibank'a verilmesi ile madencilik Faaliyetleri başlamıştır.
08.04.1976	3321/13	Y.K.K. ile Emet Müessesesine bağlı Şantiye Müdürlüğü
23.03.1977		Tesis Müdürlüğü
04.10.1978	2172	Devletin Bor dahil belirli madenleri Devletleştirmesi
04.06.1982		İşletme Müdürlüğü
01.01.1984		Etibank Genel Müdürlüğü'ne bağlı Bigadiç Müessesesi İşletme Müdürlüğü
01.05.1998		Yeniden yapılanma ile Eti Bor A.Ş. Genel Müdürlüğü'ne İşletme Müdürlüğü
17.01.2004		Yeniden yapılanma ile Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı İşletme Müdürlüğü

AÇIK OCAKLAR

İşletme Müdürlüğümüzde halen 3 adet açık ocakta kolemanit - üleksit cevherleri üretilmektedir.

Kolemanit : 2CaO 3B₂O₃ 5H₂O Kalsiyum Borat
Üleksit : Na₂O 2CaO 5B₂O₃ 16H₂O Sodyum - Kalsiyum Borat

TÜLÜ AÇIK OCAĞI

İşletmenin alt boratlı birim içinde açılmış tek ocağı olan Tülü 'de ortalama örtü kalınlığı 50 m. cevher zonu kalınlığı 27 m. ve ortalama cevher kalınlığı 15 m. olup, ortalama tenörü % 28.14 B₂O₃ olan 4 cevher damarı mevcuttur. Genel doğrultuları N 30 E , ve eğimleri 70-200 SE olan bu damarlar üstten alta doğru şöyle sıralanırlar.

1976 yılında kapalı ocak olarak işletmeye alınan ocak, 1981 yılında tamamen Açık Ocak üretim sistemine geçmiş olup halen bu yöntemle faaliyetlerine devam etmektedir. Ocağın İşletmemize uzaklığı 1 km.’dir.

ACEP AÇIK OCAĞI

Üst boratlı birimde yer alan bu ocağımızda damarlar , E-W doğrultulu ve 50-200 N eğimlidir. Bu eğimin yer yer 700’ye de çıktığı gözlenmektedir. Cevher zonu kalınlığı 20-25 m. arasında değişmektedir. Zon içinde kalınlığı 2-12 m. arasında değişen bir ana damar ile 0.5-2 m. kalınlıkta 1 ile 3 adet merceksi damarlar bulunmaktadır. Cevher zonu içindeki damarlar arasındaki 0.5-7 m arasında değişen, killi, kireçtaşı, kireçtaşı-marn ve kil tabakalarının ardalanmasından müteşekkil ara seviyeler mevcuttur. Ortalama örtü kalınlığı 56 m., ortalama cevher zonu kalınlığı 15 m. ve ortalama net cevher zonu kalınlığı 8 m.dir

1979 yılında kapalı ocak olarak işletmeye alınan ocak 1988 yılında tamamen Açık Ocak üretim sistemine geçmiş olup halen bu yöntemle faaliyetlerine devam etmektedir. Ocağın İşletmemize uzaklığı 4.5 km.’dir.

SİMAV AÇIK OCAĞI

İşletme Müdürlüğü faaliyet sahası içindeki Simav bölgesi bor tuzu yatağının açık işletme yöntemiyle üretilebilmesini teminen, 1994 yılında DSİ tarafından “ Simav çayının ocak alanı içinde kalan kısmının ıslah edilmesi” projesi çalışmalarına başlanılmış ve 23.07.1998 tarihinde çalışmalar tamamlanarak simav çayı derivasyon kanalından akıtılmaya başlanılmıştır. Simav Açık Ocağının faaliyete geçirilebilmesi için inşa edilen Simav derivasyon Kanalı 4.100 m. uzunluğunda olup 12.178.550 ($) bir harcama ile gerçekleştirilmiştir.Nisan 1997 tarihinde proje çalışmaları tamamlanarak “200.000 Ton/yıl kapasiteli Simav açık işletme projesi “uygulamaya konulmuştur.14.08.1998 tarihinde müteahhit marifetiyle dekapaj faaliyetlerine başlanılmıştır.

Ocağın İşletmemize olan uzaklığı 3,5 km. olup, karayolu irtibatı 1 km. stabilize bir yol ile sağlanmıştır. Simav Açık Ocağı üst boratlı zonda Kuzeydoğu-Güneybatı doğrultulu senklinalin kuzey kanadında olup, sahada cevherleşme 4-6 damar halinde bulunmaktadır. Damarların doğrultusu N55E , 200 SE’dir. Ortalama cevher zonu kalınlığı 40 metre, ortalama net cevher kalınlığı 23 metredir.Cevher damarları arasında 3-6 m. kalınlığında kil-kireçtaşı-marn tabakaları mevcuttur. Cevher cinsi ve kalınlıkları aşağıda gösterilmiştir.

Damar No	Cevher Cinsi	Kalınlığı (m)
1	Kolemanit	2-4
2	Kolemanit	4-5
3	Kolemanit, Üleksit	5-10
4	Üleksit, Kolemanit	3-5
5	Üleksit, Kolemanit	1-3
6	Kolemanit	1-2

KONSANTRATÖR TESİS

Konsantratör tesisi 1980 yılında tek vardiya olarak 150.000 ton/yıl tüvanan cevher işleyecek kapasitede kurulmuştur. 1990 yılında vardiya sayısının arttırılması ve tevsii ünitesinin devreye girmesi ile kapasite 650.000 ton/yıl seviyesine yükseltilmiştir. Artan öğütülmüş ürün talebini karşılamak üzere gerekli konsantre ürünün sağlanabilmesi için, 2006 yılı yatırım programına alınan III. Konsantratör Tesisi, 01.11.2007 tarihinde devreye alınarak, Tesis kapasitesi 975.000 ton/yıl’a çıkartılmıştır. 3-25 mm. boyutundaki düşük tenörlü kolemanit cevherinin %40 B₂O₃ tenörlü öğütülmüş ürün üretiminde kullanılabilmesini sağlamak amacıyla 10-15 ton/saat kapasiteli yeni bir 2. yıkama tesisi 2009 yılı sonunda devreye alınmıştır.

Konsantrasyon işlemi sonucunda kolemanit cevherinde üç, üleksit cevherinde iki ayrı fraksiyonda konsantre ürün elde edilmekte olup ürün cinsleri ve ortalama tenörleri aşağıdaki gibidir.

Ürün Boyutu	Ürün Cinsi	Tenörü ( % B₂O₃ )
25-125 mm	Kolemanit	42
3-25 mm	Kolemanit	36
0,2-3 mm	Kolemanit	27
+3 mm	Üleksit	37
-3 mm	Üleksit	25

Konsantre ürünler işletmedeki stoklara alındıktan sonra ihraç edilmek üzere, 150 Km. mesafedeki Bandırma‘ya karayolu ve Nusrat İstasyonundan demiryolu ile nakledilmektedirler.

KIRMA-ÖĞÜTME TESİSİ

Kırma Tesisi

Kırma tesisi tevsii çalışmasının devamı olarak, farklı ocakların cevherlerinden elde edilen konsantre ürünlerin homojen karışımının sağlanabilmesi ve -25 mm ebadına kırılabilmesi amacıyla inşaa edilen % 3 rutubetli 50 ton/h kapasiteli Kırma-Harmanlama Tesisi 1993 yılı sonunda tamamlanmıştır. Yine bu tesise ek olarak, ocaklarımıza göre farklı karakteristikler gösteren cevherlerin homojen karışımının sağlanabilmesi amacı ile Homojenlendirme Tesisi kurularak 30.11.2007 tarihinde devreye alınmıştır. Kırma Harmanlama Tesisinde ortalama %40 B₂O₃ tenörlü -25 mm Konsantre Kolemanit ve %37 B₂O₃ tenörlü -25 mm. Konsantre Üleksit elde edilmektedir.

Öğütme Tesisi

-25 mm’ye kırılan konsantre kolemanit ve üleksit cevherlerinden bir kısmının 75 mikrona öğütülerek satılması ile; pazar payının arttırılması, ürünlerin daha iyi değerlendirilmesi ve ülkemize daha fazla döviz kazandırılması amacıyla 1996 Yılı Yatırım programda ödenek tahsis edilerek proje çalışmalarına başlanılan tesisin montajı 1998 yılı Nisan ayı içinde tamamlanmış, 16-20 Nisan 1998 tarihleri arasında deneme üretimi gerçekleştirilerek Haziran 1998 ayından itibaren ticari mahiyette üretime geçilmiştir. Öğütülmüş ürünün artan pazar payının karşılanabilmesi için kapasite artırımına gidilerek 200.000 ton/yıl kapasiteli II. Öğütme Tesisi 2006 yılında yapımına başlanarak 2007 yılı Mart ayında devreye alınmıştır.

SATIŞLAR

Satışlarımızın % 98’i yurt dışına ihraç edilmektedir.

ÜRÜNLER

a) Konsantre Bigadiç Kolemanit (2CaO.3B₂O₃.5H₂O)
3-125 mm Kolemanit Konsantresi
25-125 mm Kolemanit Konsantresi
3-25 mm Kolemanit Konsantresi
0,2-3 mm Kolemanit Konsantresi
b) Konsantre Bigadiç Üleksit (Na₂O 2CaO 5B₂O₃ 16H₂O)
3-125 mm Üleksit Konsantresi
0,2-3 mm Üleksit konsantresi
c) Öğütülmüş Bigadiç Kolemanit (-75 mikron)
d) Öğütülmüş Bigadiç Üleksit (-75 mikron)